Filologia, nauka humanistyczna badającą język i literaturę określonego kręgu cywilizacyjnego bądź narodu, za główny przedmiot swoich badań obrała tekst. Dąży ona nie tylko do komentowania, ale też do interpretacji konkretnych tekstów – świadectw życia kulturalnego danej społeczności językowej. Jednak warto jest się zastanowić, jakie praktyczne konsekwencje wynikają z tej encyklopedycznej definicji pojęcia ‘filologia’?
Przede wszystkim w programie każdej filologii znajdzie się nie tylko praktyczna nauka języka, ale też przedmioty związane z literaturą i tematyką historyczno-kulturowego. To właśnie odróżnia studia filologiczne od kursu językowego, czy też od studiów lingwistycznych, które za obiekt analizy wybrały tylko język.
Dla filologa język stanowi jedynie narzędzie do zrozumienia tekstu. Opanowanie umiejętności doskonałego posługiwania się językiem, jako narzędziem umożliwia kontynuowanie dalszych procesów poznawczych. Tekst bowiem w rozumieniu filologa to nie tylko każda wypowiedź przekazana za pomocą kodu językowego, ale również to, co nie jest wyrażone słowami, a w znaczący sposób może wpływać na znaczenie wypowiedzi. Istotna okazuje się intonacja, ton, mimika i wszelkie inne aspekty komunikacji niewerbalnej. Umiejętność prawidłowej interpretacji konkretnego tekstu wynika bowiem nie tylko ze znajomości kodu językowego, ale też kultury i historii danej społeczności.
Każdy język jest jakimś sposobem dojścia do świata; każda wspólnota językowa jest tworzona przez wspólny obraz świata zawarty w języku ojczystym.
Leo Weisgerber